Overstroming

Overstroming

Als een rivier of zee buiten haar oevers treedt is er sprake van een overstroming. In sommige gevallen treedt de rivier of zee zover buiten haar oevers, dat er slachtoffers kunnen vallen of dat er schade ontstaat. Dan spreekt men van een watersnood of van een ramp. Nederland heeft in het verleden veel te maken gehad met overstromingen of met dreigingen van overstromingen. Bijvoorbeeld de watersnoodramp in 1953. Hierbij vielen bijna 1800 slachtoffers en raakten meer dan 100.000 mensen hun huizen, bezittingen en dierbaren kwijt. Ook in het buitenland komen regelmatig overstromingen voor, bijvoorbeeld de overstroming van New Orleans na de orkaan Katrina. Hierbij kwamen meer dan 1900 mensen om het leven en liep de materiële schade in de miljarden.

Door al deze ervaringen is het nu bekend hoe het mogelijk is om tegen deze gevaren kunnen beschermen. Toch is het belangrijk om, ondanks goede dijken en dammen, een overstroming nooit uit te sluiten.

In de meeste gevallen worden overstromingen in Nederland veroorzaakt door de Noordzee, als die door storm hoger komt te staan. De gevolgen kunnen nog verergerd worden door langdurige regenval, springtij en hoge waterstanden in de rivieren. Er zijn ook overstromingen die worden veroorzaakt vanuit de rivieren. Bijvoorbeeld wanneer er veel smeltwater vanuit de bergen komt, of wanneer er veel regen valt in hogere gebieden. Bij een overstroming vanuit de rivier loopt het water (in tegenstelling tot een overstroming vanuit de Noordzee) uiteindelijk weer weg. Alleen de polders moeten dan worden leeggepompt.

Gevolgen

Een belangrijk gevolg is de schade aan mensen, dieren en materialen die bij een grote overstroming heel groot kan zijn. Daarnaast zal een groot gedeelte van de maatschappij tijdelijk worden ontwricht. Denk maar eens aan de overstroomde supermarkten, banken die niet meer in gebruik zijn, een aangetast telefoonnetwerk, uitval van nutsvoorzieningen, bedrijfsuitval, productieverlies, ondergelopen landbouwgewassen, beschadigde landschappen enz. Ook kan er vervuiling ontstaan, door het vrijkomen van chemische stoffen bij het overstromen van chemische installaties.

Er moet rekening worden gehouden met een lange evacuatietijd. Uit verschillende rapporten blijkt dat een evacuatie van de Nederlandse kust binnen 24 uur niet haalbaar is. Denk bijvoorbeeld aan het overstromen van het wegennet, waardoor evacueren moeilijker wordt. Bij het nemen van besluiten tot evacuatie moet dus rekening worden gehouden met de wegcapaciteit.

Kijk voor meer informatie over de geschatte omvang van schade bij een overstroming op de website van platform overstromingen.

Wat doet de overheid?

Om overstroming te voorkomen heeft de overheid veel dijken verhoogd en verstevigd. Ook zijn bijvoorbeeld kades verhoogd van kanalen waar de waterstand snel kan stijgen. Ook zijn er waterbergingsgebieden ingericht, waar water kan worden geparkeerd, om de waterstand te laten dalen. De bekendste maatregelen van de overheid om Nederland te beschermen tegen extreem hoog water zijn de deltawerken. Deze zijn zelfs internationaal bekend. Ook op regionaal niveau worden er veel maatregelen getroffen. Op de website van Waterproof Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond vindt u informatie over hoe deze veiligheidsregio voorbereidingen heeft getroffen tegen hoog water.

Bij een ramp of crisis verstrekt de overheid informatie op Nederland 1 of op Radio 1. Bij een regionale ramp of crisis wordt informatie verstrekt via de regionale rampenzender.

Wat kunt u zelf doen?

Voorbereiding

Kijkt u eens hoe hoog of laag u woont ten opzichte van het NAP. Op www.risicokaart.nl kunt u zien waar het gevaar op overtromingen het grootst is per provincie. Bedenk bij wie u terecht kunt als het water zo hoog komt te staan dat evacuatie noodzakelijk is. En bedenk wie u zou kunnen helpen als u niet zelfstandig uw huis kunt verlaten. Ook kunt u van tevoren zorgen voor een noodvoorraad. Kijk hiervoor eens op de website van het noodpakket.

Bij extreem hoog water

• Hou de regionale televisiezender of de rampenzender in de gaten voor het laatste nieuws. Wanneer er wordt besloten om te evacueren zal u onder andere via deze televisiezender worden geïnformeerd.
• Sluit bij het verlaten van uw huis in ieder geval gas en elektriciteit af. Neem alleen de hoogst nodige bagage mee, bijvoorbeeld belangrijke papieren en uw medicijnen.
• Wanneer het te laat is voor evacuatie en u uw huis niet meer kunt verlaten, ga dan naar het hoogste plekje in uw huis. Vergeet het noodpakket niet mee te nemen!

Project: Water, Geen Nood!

Tijdens het project: 'Water, Geen Nood!' is er een assesment gemaakt naar verminderde zelfredzaamheid ten tijde van een een overstroming. De vragen die daarin centraal staan zijn:

• Wat kunnen verminderd zelfredzamen zelf ten aanzien van voorbereidingen op (een mogelijke evacuatie bij) een overstroming?
• Welke hulp verwachten zij of hebben zij nodig?

Klik op de volgende link om deze assessment te downloaden: Quickscan Water Geen Nood.

Externe Links

• Interview met oud-burgemeester Van Tellingen (Tiel) over de evacuatie in de Tielerwaard in 1995
• Interview met oud-burgemeester Bloemendaal (Culemborg) over de evacuatie in de Culemborgerwaard in 1995

Raadpleeg voor aanpak bij calamiteiten de volgende rubrieken:

Mensen met een: • Verstandelijke beperking • Psychische beperking • Conditionele beperking • Zintuiglijke beperking • Lichamelijke beperking • NAH/Afasie • Sterk afwijkende lichaamslengte • Ouderen (65+) • Kinderen (14 -) • Tijdelijke beperking • Laaggeletterden en niet-Nederlandssprekenden